اثر بخشی افشای هیجانی نوشتاری بر ادراک خود

در سر تا سر تاریخ، مردم تجربیات تلخ و استرس زای زندگی را با صحبت کردن با دیگران حل می نمودند، درمان صحبت کردن اساسا از مفهوم روان تحلیلی( برون ریزی) ریشه گرفته است، این عقیده، یعنی ابراز احساسات قوی، می تواند نشانه های مربوط به تجربیات تلخ گذشته را حذف و رهاسازی کند(بروئر و فروید ،1996 ؛ نقل از گراف، 2004). بر اساس نظریه ی بازداری، حرف نزدن در مورد وقایع، افکار و تجربیات مهم زندگی، مستلزم این است که ذهن به صورت فعال از آشکار شدن این افکار و احساسات جلوگیری کند. این فرایند، استرس زیادی به افراد وارد می کند و استرس، در صورتی که به مدت طولانی ادامه یابد سلامت جسمانی و روانی را تحت شعاع قرار داده و تبعات نامطلوبی چون مراجعه ی مکرر به پزشک به علت مشکلات روان- تنی، اضطراب و افسردگی را در پی خواهد داشت(پنه بیکر، 1982، وگنر و لانه، 1995؛ پنه بیکر، 1997؛ پتری، بوت و پنه بیکر، 1998؛ نقل از سلطانی و همکاران، 1390). هیجانات انکار یا فراموش شده که به هر دلیلی فرصت ابراز آنها بوجود نیامده و به نوعی می تواند به دلیل آگاهی نداشتن فرد به شناخت و درک این هیجانات در درون خود باشد، اگر شرایطی که به افشای این هیجانات کمک می کند ایجاد شود، می تواند باعث ایجاد درک بهتری از خود، برای افراد شود. لذا در این پژوهش، پژوهشگر در صدد پاسخ گویی به سوال اصلی زیر می باشد. آیا افشای هیجانی نوشتاری بر ادراک خود در دانشجویان موثر می باشد؟ با توجه به اینکه شناخت و درک فرد از خود و ویژگی های خود، یکی از مسائل مهم در رشد سلامت جسمی و روان شناختی انسان است و راه و روش های متفاوتی چه از لحاظ شناختی و چه غیر شناختی برای افزایش آن در افراد وجود دارد، لازم است روش های روان شناختی که به این مسئله ی مهم کمک می کند به کار گرفته شود، بیان هیجانات از طریق نوشتاری، یکی از آسان-ترین و کم هزینه ترین روش هایی است که تأثیر آن از نظر علمی هم به اثبات رسیده است ولی این روش، در مورد تغییرات در ادراک خود، تاکنون انجام نشده است، لذا ضروری به نظر می رسد که درمورد تأثیر بر ادراک خود افراد نیز مورد آزمایش قرار گیرد. -2- تحلیل داده های پژوهش جدول4-3- میانگین ادراک خود گروه ها در سه زمان پیش آزمون پس آزمون آزمون پی گیری گروه میانگین انحراف معیار میانگین انحراف معیار میانگین انحراف معیار آزاد 19/170 59/19 48/171 30/13 85/174 59/12 ساختارمند 71/170 61/23 17/179 37/10 76/176 03/12 کنترل 74/173 15/19 54/172 89/14 72/178 92/15 جدول4-4- یافته های آزمون اثر تعامل(زمان و گروه) و اثر اصلی زمان در مقیاس ادراک خود شاخص ها ویلکس لامبدا f dfفرضیه dfخطا p اندازه ی اثر اثرزمان و گروه 79/0 72/2 4 92 034/0 106/0 اثر زمان 85/0 99/3 2 46 025/0 148/0 تحلیل واریانس مختلط درون آزمودنی ها برای ارزیابی تأثیر سه مداخله ی مختلف (نوشتار آزاد و ساختارمند و کنترل) بر روی نمره های ادراک خود شرکت کنندگان، در سه دوره ی زمانی (قبل از مداخله، پس از مداخله و 1ماه بعد) اجراشد. نتایج آزمون آنوای چند راهه با توجه به72/2= (92و4) f ،799 /0 wilk,s lambda= 34 p ?0/0، مجذور ایتا = 106/0 نشان داد که تعامل معناداری بین نوع مداخله و زمان وجود داشت و اثر اصلی قابل توجه برای زمان هم وجود داشت و 99/3= (46و2) f ،85/0 wilk,s lambda = 25 p?0/0، مجذور ایتا = 148/0نشان داد که هر سه گروه در نمره های ادراک خود در سه دوره زمانی تغییر کرده اند. ولی این تغییر به صورت تفاوت معنادار فقط در پس آزمون و آزمون پی گیری در گروه کنترل بوده است. جدول4-5- یافته های آزمون اثرمداخله بر ادراک خود در بین آزمودنی ها شاخص ها مجموع مجذورات درجه آزادی میانگین مجذورات آمارهf p اندازه ی اثر بین گروه ها 23/371 2 61/185 71/0 49/0 030/0 خطا 55/12169 47 92/258 تحلیل واریانس مختلط بین آزمودنی ها در اثر اصلی مقایسه سه نوع مداخله معنادار نبود و با توجه به 49 /0 p= و72/2= (47و2) f، مجذور جزیی ایتا=030/0، نشان می دهد هیچ تفاوت معناداری در اثر بخشی سه مداخله وجود ندارد. بررسی و تفسیر نتایج سوال اول: آیا افشای هیجانی نوشتاری بر ادراک خود دانشجویان موثر است؟ نتایج پژوهش در جدول (4-2) با استفاده از تحلیل واریانس مختلط درون آزمودنی ها برای ارزیابی تأثیر سه مداخله ی مختلف (نوشتار آزاد و ساختارمند و کنترل) بر روی نمره های ادراک خود شرکت کنندگان، در سه دوره ی زمانی (قبل از مداخله، پس از مداخله و 1ماه بعد) نشان داد که با توجه به اثر تعامل بین گذر زمان و گروه، تعامل معناداری بین گذر زمان و نوع مداخله وجود دارد و این بدان معنا است که تغییر یکسانی در نمره های سه گروه مختلف با گذشت زمان به وجود آمده است و همچنین نتایج اثر اصلی زمان در سه نوع مداخله نشان داد که هر سه گروه در نمره های ادراک خود در سه دوره ی زمانی تغییر نشان داده اند. ولی این تغییر به صورت تفاوت معنادار فقط در پس آزمون و آزمون پی گیری در گروه کنترل بوده است و در گروه های دیگر این تفاوت، معنادار نبوده است. و در نهایت، اثر اصلی مقایسه ی سه نوع مداخله، در جدول (4-2) نشان دهنده ی معنادار نبودن این اثر بود، یعنی تفاوت معناداری در اثر بخشی سه نوع مداخله قابل مشاهده نبود، ولی با توجه به افزایش نمرات ادراک خود گروه نوشتار ساختارمند نسبت به دو گروه دیگر- علیرغم عدم وجود تفاوت معنادار- می تواند نشان دهنده ی آن باشد که مداخله نوشتار ساختارمند در صورتی توانایی ادراک خود را در دانشجویان تحت تأثیر قرار می داد که تعداد جلسات افزایش یابد چرا که کیفیت مداخله هرچند که از نظر آماری در ادراک خود آزمودنی ها اثر بخشی معناداری نداشته است ولی به صورت جزیی باعث افزایش نمرات ادراک خود در گروه مداخله نوشتار ساختارمند شده است. به هر حال این نشان می دهد که طولانی کردن زمان بین جلسات نوشتن ممکن است سودمند باشد.( گراف، 2004). نتایج پژوهش حاضر به صورت غیر مستقیم در راستای نتایج شماری از پژوهش های دیگر نظیر(روزنبرگ ،2002 ، ویدهرا ، موریس ، بوث ، هورگان ، لورنس و بیرچال (2007 ) کلی ، مالهوتر ا، سول و تومزیک (2008 ) هملتون وست و کیونه ( 2007) کینگ و مینر(2000) ) می باشد.